ඉන්න ඇත්තො

2 [117] ඔබත් යුතුකම ඉටු කළාද?

ඔබට ඔබේ මිතුරෙක්/මිතුරියක් ජීවිතේ කිසියම්ම දිනක ඔහුගේ/ඇයගේ හිතේ වද දෙන ගැටළුවක් කීමට උත්සාහ දරා ඇත්ද?

එවන් අවස්ථාවන්හිදී ඔබේ ප්‍රතිචාර කෙබඳු වීද?

ඕනෑම පුද්ගලයෙකුට (බාල, තරුණ, මහළු, ජාති, ආගම්, කුළ භේදයකින් තොරව ) ජීවිතේ කිසියම් මොහොතක, තමන්ගේ හිතේ පවතින , වද දෙන ගැටළුවක්, තමන්ට සමීප එහෙමත් නැත්නම් සවන් දෙන, එහෙමත් නැත්නම් කීමෙන් සැනසීම හිමි වේ යැයි හැඟෙන කෙනෙක් සමඟ පැවසීමට අවශ්‍යතාවයක් ඇති වීම සාමාන්‍ය දෙයකි.

යුරෝපීය රට වලනම් එවන් අවස්ථාවන්හිදී බොහෝ දෙනෙක් උපදේශනය කරා යොමු වෙනව. ඒ තුළින් තම ගැටළු බොහෝ දුරට නිරාකරණය කරගන්නව.
ගොඩක් වෙලාවට වෙන්නෙ අපි හිතේ තද කරන් සිටින දෙයක් ගොඩක්ම විස්වාස කරන කෙනෙක්ට කීමෙන් තම සිත නිදහස් වීමත්, ඒ තුළින් සහනයක් ලැබීමත්ය.

නමුත් අවාසනාවකට වගේ අපේ රටේ එලෙස උපදේශනයට යොමුවන පිරිස සැලකිය යුතු මට්ටමක පහළ අගයක් ගන්න බව අවට සාධක සලකා බැලීමෙන්ම තේරුම් ගන්නට හැකිය.

වර්තමාන සමාජය දෙස බලන විට සියදිවි හානි කර ගැනීම තරමක් දුරට වැඩි වීමේ ප්‍රවනතාවයක් පෙන්නුම් කෙරේ.
සාමාන්‍යයෙන් සියදිවි හානි කර ගැනීමකට හේතු වශයෙන් මූලික කරුණු 3ක් හදුනාගෙන ඇත්තේ පහත පරිදිය.

1. දරාගැනීමේ ශක්තිය අඩුකම
2. විශාදය වැනි මානසික රෝග
3. මත් ද්‍රව්‍ය හා මත්පැන් භාවිතයට ඇබ්බැහි වීම

මේ අතර මත්ද්‍රව්‍ය, මානසික රෝග යන කිසිදු සාධකයකින් තොරව ජීවිතේ ඇතිවන යම් යම් ගැටළු හේතුවෙන් ජීවිතයෙන් පළා යන අවස්ථාවන් දැන් දැන් සමාජයේ බහුළ වෙමින් පවතී.

මෙහිදී සිදුවන එකම කරුණ වන්නේ යම්කිසි ගැටළුවක් දරා ගැනීමේදී තම දරා ගැනීමේ ශක්තිය ඉක්මවා යාමයි.
ඉතා ඉහළ දරාගැනීමේ ශක්තියක් ඇති අයෙක් මෙවන් තත්වයකට පත්වීමට ඇති ඉඩකඩ ඉතා සීමිතය.
ඉතාම අඩු දරාගැනීමේ ශක්තියක් ඇති අය ඉතා ඉක්මනින් ප්‍රශන වලින් පළායාමේ ක්‍රම සොයනු ඇත.

වර්තමාන රේස් සමාජය තුළ එකම පවුලක් ඇතුළත වුව, පුද්ගලයන් තනි වීම සාමාන්‍ය දෙයකි. කෙනෙක්ට තවත් කෙනෙක් වෙනුවෙන් කාලය වෙන් කිරීම අප විසින්ම අපහසු කරගෙන ඇත.

"කතා කරන්නවත් වෙලාවක් නෑ"
"බලන්න එන්න වෙලාවක් නෑනෙ"
"කෝල් එකක්වත් දෙන්න වෙලාවක් නෑනෙ"


අද කාලෙ නිතර ඇහෙන කණට හුරුපුරුදු වචන කිහිපයකි.

මොහොතක් හිතන්න.
ජීවිතේ අපි උපන් දා සිට අද, මේ මොහොත වන තුරුම අපේ ජීවිත වලට පැමිණි, ලැගුම්ගත්, හැරගිය අය කොතරම් වේද?
ඒ අතරින් කී දෙනෙක් අපට ඇහුම්කන් දී ඇත්ද?
අපි ඒ අය අතරින් කී දෙනෙක්ට ඇහුම්කන් දී ඇත්ද?
ජීවිතයේ කරදරක් වූ විට, තමන්ට සවන් දීමට කෙනෙක් අවශ්‍ය යැයි සිතුන විට ඒ අය අතරින් කී දෙනෙක් ඔබගේ මතකයට එන්නේද?
ඔබේ මිතුරන් අතරින් කී දෙනෙක් ඔවුන්ගේ සිත් තැවුල් ඔබට පවසයිද?

මේ ප්‍රශ්න කීපයට, තනිව පිළිතුරු සොයන්න....

"සවන් දීම" බැලූ බැල්මට බොහොම සරල දෙයකි.  එයට ශක්තියක් වැය වන්නේ නැති තරම්.
නමුත්, "සවන් දීම" විටෙක තවත් අයෙකුට මිල කළ නොහැකි තරම් වූ වටිනාකමක් ගෙන දෙන දෙයක්. ජීවිතයක් තරම්ම වටින දෙයක්.

ඒ සවන් දීම නිවැරදි සවන් දීමක් විය යුතුය. කන ඇහෙන ඕනෙම පුද්ගලයෙකුට සවන් දිය හැකිය. නමුත් නිවැරදිව සවන් දීම යනු තරම විශේෂ වූ කරුණක්.

එසේ නිවැරදිව සවන් දීමට නම්,

1. අනෙකාව තේරුම් ගෙන ඔහුට සවන් දිය යුතුය. ඔහුගේ/ඇයගේ වේදනාව තේරුම් ගත හැකි විය යුතුය. 
2. විස්වාසවන්ත භාවය රැකිය යුතුය.
3. අනුන් වෙනුවෙන් තම කාලය කැපකිරීමට තරම් සංවේදී විය යුතුය.
4. යතාර්තවාදී විය යුතුය.
5. අවධානයෙන් ඇහුම්කම් දෙන්නෙක් විය යුතුය.

ඔබ තුළ මෙවන් ගති ගුණ ඇත්නම්, කෙනෙකුගේ සිත් තැවුලකදී, කළකිරීමකදී, පීඩාවකදී ඔහුට/ඇයට සවන් දීමෙන් ඔහු/ඇය සිත් තුළ සහනයක් ඇති කිරීමට ඔබ සමත්ය.

යම්කිසි අවස්ථාවක ජීවිතයක් බේරා ගැනීමට ඔබගේ සවන්දීමේ හැකියාව සමත් විය හැකිය.

මන්ද, සියදිවි නසා ගැනීමකට හේතුවන මූළික කාරණා 3න් "අඩු දරාගැනීමේ ශක්තිය" යන කාරණය හොඳ සවන් දෙන්නෙකුට වළක්වා ගැනීමට හැකියාවක් තිබීමයි.

සාමාන්‍ය ජීවිතයේදී අප සමගින් ජීවත් වන ඕනෑම පුද්ගලයෙකුට (වයස, පාට, පක්ෂ, ආගම්, ජාති භේදයකින් තොරව ) ජීවිතේ යම් මොහොතක, තමන්ට සවන් දෙන්නෙකු අවශ්‍ය වන්නට විය හැකිය. එවන් අවස්ථාවක මූලික වනුයේ තමන්ට කොයිතරම් දුරට "විස්වාසවන්තව සවන්දෙන්නෙක්ද" යන කරුණ මිසක, වයස, තරාතිරම, ජාතිය, ආගම වන් පටු කාරණා නොවේ.

ඉතින්, ජීවිතේ කුමන හෝ මොහොතක එවන් අවස්ථාවක් ඔබට හිමි වේ නම්, 
මේ මිහි මත මනුස්ස ජීවිතයක් ජීවත් කරවීමට ඔබත් දායක වී යයි සතුටු වීමට ඔබට හැකිවනු නොඅනුමානය.


- ධර්මවිජය පදනමේ සැනසිලි සුවය උප්දේශන සේවයේ මනෝ විද්‍යා උපදේශිකා  මාලා පණ්ඩිතරත්න  මහත්මියගේ ලිපියක් ඇසුරෙන්.

4 [116] නීතිය කාටද?

ආසාවන් කියන දෑ ඇති වන්නේ කලින් සැලසුමක් ඇතුව නෙවේ. කානිවල් එකකට ගියාම කතුරු ඔන්චිල්ලාවෙ යන්න ආසාවක් ඇති වෙනව මිසක්, කතුරු ඔන්චිල්ලාවෙ යන්න ආස හිතිල කානිවල් හොයාගෙන යන්නෙ නෑ අපි සාමාන්‍යයෙන්.

උපන් දා ඉඳල මැරෙන තුරාවටම අපි ජීවත් වෙන්නෙ නොයෙකුත් ආසාවන් හින්ද. ඒක එහෙම නෙවෙයි කියල කියන්න පුලුවන් කෙනෙක් නෑ.

එහෙම කියල, ආසාවට කරන හැමදේම හරියි කියල මම කියන්නෙ නෑ. ආසාවක් ඇති උනාම ඒක හරිද, වැරදිද කියල සිය දහස් වාරයක් හිතන්න අපි පුරුදු වෙන්න ඕනෙ. එහෙම නොවුනොත්, හැමෝටම ඇතිවෙන සියලුම ආසාවන් මුදුන්පත් කරගන්න ගියොත් පාලනයක් නැතිව, වෙන්නෙ මහ විනාසයක්.

ජීවිතේ හැම අවස්ථාවකදිම නැති උනත්, විශේෂ අවස්ථාවන්දි, විශේෂ ස්ථාන වලදිවත් අපිට අපේ ආසාවන් හරිද, වැරදිද කියල පහදල දෙන්න කෙනෙක් ඉන්නවවම්, ඒක කොච්චර වටිනවද? 

මොකද ආසාවන් කියන ඒව ඇති වෙන්නෙ පස් මහ බැලුම් බලල නෙවේ.

ඒත් පොඩි හිතක ඇති වෙච්ච පොඩි හැඟීමක් ජීවිතේ අවුරුදු දෙකක් බරපතළ වැඩ ඇතිව, මහ උළු ගෙයි ලගින්න වෙච්ච එක වරද මොකක් වුනත්, දරුණු වැඩියි කියල මට හිතෙනව. 
ඒක හිතට ගොඩක් වද දෙන නිසාවෙන්ම, මූණු පොතේ ලියපු එක වැකියකින් නොනැවතී, මහන්සිය පැත්තක තියල, දුවන යකඩ යකාගෙ හඬත් එක්ක වචන ටිකකට පණක් දෙන්න හිතුවෙ.

ඇත්තටම සිද්ධිය සිද්ද වුනු දවස මම දන්නෙ නෑ. මට හොයන්න ඕනෙත් නෑ.
සිද්ධියෙ කතා නායිකාව නම් වසර 30ක් බෝම්බ හඬට හුරු වෙච්ච, මර බිය හේතුවෙන් කලා රසවින්දනය යටපත් කළ  ඈයෝ ජීවත් වුණු නැගෙනහිර පළාතෙ ජීවත් වුණු තරුණියක්. 
යුද්ධයේ නිමාවත් එක්ක දකුණ නරඹන්න ආ ගමනකදි සීගිරි කැටපත් පවුර කොණ්ඩ කට්ටකින් පළුදු කළ වරදට වසර දෙකක බරපතළ වැඩ සහිත සිර දඬුවමක හිර කාරියක්.

දණ්ඩ නීති සංග්‍රහයේ මේ සම්භන්ධ නීති ප්‍රතිපාදන මම නොදනිමි. එය මට අදාලද නොවන්නකි. 

එහෙත්, ඇය සැලසුම් සහගතව ඒ ක්‍රියාව සිදු කර නොමැති වග යමක් කමක් තේරෙන් ඕනෑම අයෙකුට වටහා ගත හැකිය. නීති සම්පාදනය කර ඇත්තේ මිනිසුන් හික්මවීමට මිස තලා පෙලා, පීඩාවට පත් කිරීමට නොවන වග කා විසිනුත් සිතිය යුතුය.

නීතියේ ප්‍රතිපාදන ඇති තරමටම දඬුවම් කරන්නේ නම් අද අපේ රටත් හික්මුනු මිනිසුන් ඇති රටක් විය යුතුය.

ඈ ලත් දඬුවමින් කම්පාවට පත් ඇගේ මවගේ ඡායාරූපය දුටු මට ඇති වූ ප්‍රශ්ණ වැලකි. මෙය කියවන නුඹට පිළිතුරු දිය නොහැකි බවද සැබෑවකි. එහෙත්, රට කරවන් උන්ට, නීතිය කරවන උන්ට වඩා චින්තන ශක්තියක් නුඹට ඇති බව පමණක් මා දනිමි.
මට මවක්, සහෝදරියක්, බිරිඳක්, දුවක් ඇති බැවින් ගොසිප් අතර ඒ ලිපිය ලඟ නැවතී, ආපසු හැරී බලන්නට සිතක් ඇති වුනි. වරද මෙය නොවුනත්, ඔබේම සහෝදරියක් හෙට දින අසාධාරණයට ලක් වන තුරුම නොසිට මදක් සිතන්න..

ඇය වරදක් කළ බව සැබෑය. නමුත්, ඒ වරද අපේ රටේ පවතින ක්‍රමය තුළ වසර දෙකක්, බරපතළ වඩ ඇතිව සිරගත කිරීමට තරම් වරදක්ද?
  • ආරක්ෂක කැමරා අක්‍රිය කර පුරාවස්තු හොරකම කළ වුන් එක පැයක් ජම්පරය ඇඳ මහ උළුගෙයි බත් කෑවේද?
  • මහා පර්වත දෙපළු කර නිදන් වස්තු සොරා ගත් උන් එක් දිනක් සිර බත් කා ඇත්ද?
  • අහිංසක දැරියන් දූෂණය කර, ඒ වෙනුවෙන් සව්දිය පිරූ උන් අද සිර ගෙවල් වල ඇත්ද?
  • අහිංසක උන්ට මත් කුඩු හුරුකර ඉන් ‍යැපෙන උන් ඒ වෙනුවෙන් දඬුවම් ලබන්නෙහිද?
සීගිරි කැටපත් පවුරේ කොණ්ඩ කට්ටකින් තම නම කෙටූ ඈ කල වරදට නියම කලාවූ දඬුවම් ලියා ඇති පොතේ අන් වැරදි වලට දඬුවම් සඳහන් නොවන්නේද?
එසේත් නැත්නම් ඒ පොත ඇති උන්ට එකක්, නැති උන්ට තව එකක් ලෙස පිටපත් දෙකක් ඇත්තේද?
නීතියේ දෙවඟන මේවා නොදකින්නේ ඇගේ දෑස් බැඳ ඇති නිසාවෙන්ද? 

ඇති උන්ට කිඹුහුමක් ගිය විට පවා හඬ නගන කාන්තා සංවිධාන මා මෙන් ගොසිප් නොකියවනවා වන්නට ඇත. එසේ නොවුනා නම් අද උදය ශ්‍රී වෙනුවෙන් ඔවුන් හඬ නගනු ඇත.

අයුක්තියට කෑ ගහන වන් ෂොට් මේවා නොදකින්නේ උදය ශ්‍රී නැගෙනහිර පළාතේම කර්මාන්තශාලවක සේවය කරන නිසාවෙන් වන්නට ඇත.

සිංහල නොදත්, අතමිට සරු නොවන බැවින් ඈ හට මානව හිමිකම් නැතුවා වන්නට පුලුවන. 

එහෙත්, සුලු වරදක් නිසා සිර ගත වූ අහිංසක ඇය වසර දෙකකට (දින 730කට ) පසුව සමාජගත වන්නේ පුරුදුකාර  සිරකරුවන්ගේ අත්දැකීම සමගින් බව කාටත් අමතක වූවා වන්නට පිළිවන.

කොතනක හෝ වරදක් ඇති බවනම් සහතිකය.

ඒ වරද නිවැරදි කිරීම අපට කළ නොහැකි යැයි නුබට සිතෙනු නොඅනුමානය. එහෙත්, ඊට එරෙහිව කතා කිරීමට නොහැකියාවක් ඇතැයි මා නොසිතමි.

කණ්ඩායමක් හැදෙනුයේ එක් එක් පුද්ගලයා එකතු වීමෙනි. සිදු විය යුත්තේ එක් පොදු පිරිසිදු අරමුණක් තිබීම පමණි.

දුවන ජීවිතේ සුළු මොහොතක ලද විවේකයක පැහැදිළි මනසින් සිතන්න.

හෙට දවසේ ඒ අවස්ථාවට මුහුණ දෙන්නේ ඔබ නොවන බවට සහතිකයක් දීමට කාටත් නොහැකි බව සිත්හි තබාගන්න.